Afrim Demiri YJET E VERDHË TË NJË ËNDRRE TË KALTËR

Kush thotë se gjithçka filloi nga fjala se ajo ishte e para, mund edhe ta ketë gabim. Për shumëkë mbase vija ka qenë e para shenjë, për të nxjerrë jashtë klithmën e dramës së brendshme njerëzore. Madje as vija, por vetëm pika, e cila filloi të lëshojë gjurmë në një vizë dhe pastaj, gjithçka filloi të shtrihet në kohë dhe hapësirë si vizë-pikë, pikë –vizë, për të marrë kuptimin e kufirit në mes reales dhe fantastikës. Kjo ndjenjë të krijohet derisa gjendesh në mes të yjeve të verdhë të një ëndrreje të përbashkët, që kishin parë dhjetëra karikaturistë, gjithandej Tokës sonë, të quajtur rastësisht planet dhe kishin vendosur ta sillnin në Ferizaj. Ata kishin ndjekur gjurmën e vijës për të gjetur dhe për ta shpërndarë ëndrrën e tyre, e cila i kishte robëruar ndër vite. Kjo ëndërr e tyre e kishte një emër – Europë, e cila shpesh në karikaturat e tyre himnizohej deri në ofshamën eu. Diftongu eu, në gjuhën shqipe tingëllon si një pasthirmë habie, trishtimi, shpesh më shumë se që tingëllon një ah! apo një oh! në çdo gjuhë të botës. Ky trishtim lexohet edhe në karakteret e karikaturave qofshin ato nga Kroacia, Kosova , Ukraina apo Kolombia dhe Kina. Herë si portë shpëtimi e herë si kufi trishtimi, Europa në fatet e njerëzve të thjeshtë, në dramën tragjike të refugjatit, në këto karikatura, sillet në kokën e tyre me dymbëdhjetë yjet e saj të verdhë si një kurorë, sa mallkimi po aq bekimi. Shpesh këta yje marrin kuptimin e absurdit të gurëve të sizifit. Tiparet europiane në pendat e karikaturistëve kapërcenin parafytyrimet reale, ato sa mbyteshin në simbolikën e verdhë, sa shpërthenin në kaltërsinë e pafund. Shikojeni një derë të hapur e një të mbyllur me katër brava, një fundosje deti dhe një fluturim reshë apo gjembat në mes të yjeve. In-Europa, ishte motoja e një performance, vite më parë organizuar pikërisht në këtë qytet, kur në një baner të rinjtë shkruanin mesazhet e tyre për përspektivën evropiane, pa ditur se getoizimi do të jetë fati i tyre. Në këto karikatura mund të shohim përtej një getoizmi dhe sado që shikimi ynë mund të jetë i përlotur dhe shpesh i përgjakur, por mbase nuk do të na imponohet motoja off-Europa. Shpreh bindjen, se nga kjo ekspozitë secili prej nesh do të dalim me nga një çelës në dorë, ky do të jetë çelësi që diku e kemi humbur për të hapur portën e shpresës.